“Al die foto’s van de afgelopen jaren bij elkaar levert niet een heel fijne film op……….” – de staat van het onderwijs – 11 april 2018

Met vele bestuurders, schoolleiders en docenten was ik op 11 april naar de Fabrique in Utrecht afgereisd om van de inspecteur-generaal van het onderwijs ons rapportcijfer voor onze noeste arbeid van het afgelopen jaar te ontvangen.

Na een voorzichtig positieve start waarin werd verteld dat in Nederland de gelukkigste kinderen rondlopen die tegelijkertijd ook het minst gemotiveerd zijn voor hun schoolwerk, in het algemeen wel een diploma halen en daarna ook relatief snel aan een baan kunnen beginnen hield het goede nieuws wel zo’n beetje op. Er werd gesteld dat “al die foto’s van de afgelopen jaren bij elkaar niet een heel fijne film opleveren”. Pats boem daar konden we het mee doen. Er werd ons ook nog geadviseerd “vooral niet in een reflex van verdediging te schieten” …

Doorkwetteren

Ietwat verslagen luisterde ik verder naar Monique Vogelzang die vrolijk door kwetterde (what’s in a name) over de teruglopende resultaten, de toenemende segregatie, onderwijs bubbles met gelijkgestemden, de verschillen als gevolg van de migratie achtergrond en dat het toch nog steeds maar niet wil lukken om meer meisjes voor techniek te laten kiezen.

In de presentatie en op de poster met hoofdlijnen werd de grafiek van het Vmbo-k gepresenteerd met daarbij de tekst: “jongens en meisjes verschillen sterk in hun keuzes voor een specifieke sector of een specifiek profiel” en dat werd toegelicht met een “er wordt nog steeds veel te weinig voor techniek/een technisch profiel gekozen door meisjes”. (zie afbeelding hiernaast)

Framing – noemen we dat

Pas in de meivakantie had ik de tijd om het complete onderwijsverslag van 206 pagina’s te lezen.

In het onderwijsverslag en ook in het rapport op hoofdlijnen is wel degelijk informatie te vinden hoe het er op de andere niveaus (Vmbo-b, Vmbo-g/t, Havo en Vwo) aan toe gaat ten aanzien van de profiel- en sector keuze. (In 2017 beslaat het aantal Vmbo-k leerlingen ongeveer 15% van de totale leerling-populatie).

In de afbeelding hiernaast (uit het complete onderwijsverslag) is te zien dat op de Havo het aantal meisjes dat voor een N&T-profiel toeneemt van 8 naar 22%, op het VWO verdubbeld het aantal meisjes met een N&T profiel de afgelopen 13 jaar van 18 naar 36%. Zowel op de Havo als op het VWO zijn er meer meisjes dan jongens met een N&G-profiel. (De Havo- en VWO-leerlingen maken bij elkaar ongeveer 45% uit van de totale leerlingen populatie). Waarom wordt daar in de presentatie en op de poster met geen woord over gerept? Wat wil de inspectie bereiken met deze manier van communiceren? Alle inspanningen en initiatieven van docenten en bedrijfsleven de afgelopen jaren werpen wel degelijk hun vruchten af. Er is – voor alle niveaus – een duidelijke trend te zien dat steeds meer meisjes kiezen voor een technisch profiel.

Dubieus algoritme

Door de keuze van uitsluitend de Vmbo-k grafiek in de presentatie en op de poster creëert de onderwijsinspectie haar eigen onderwijs-bubble. Iedereen die geen tijd heeft of neemt om het volledige rapport te lezen wordt op een heel verkeerd been gezet en kwettert elkaar na dat het slecht gaat met het techniek onderwijs en al helemaal met meisjes en technische beroepen. Dat doet geen recht aan objectief informeren over de stand van zaken en dat doet ook geen recht aan al die mensen in scholen en bedrijven die zich tot het uiterste inspannen om techniek op de kaart te zetten.

Steeds vaker numerus fixus bij technische studies

Hoewel het een streven zou kunnen zijn dat we nog meer leerlingen en in het bijzonder meisjes stimuleren voor de keuze voor techniek dient de onderwijsinspectie zich – naar mijn mening – ook eerst te buigen over de vraag wat deze leerlingen daar straks voor vervolgopleiding mee kunnen gaan doen. Alle technische universiteiten stellen voor steeds meer studies een numerus fixus in (zie bijlage 1 voor studiejaar 2018-2019). Zij kunnen de grote toestroom aan schoolverlaters met een technisch profiel niet plaatsen.

Bijlage 1: Numerus fixus voor studiejaar 2018-2019

• Universiteit van Twente numerus fixus: Technische Geneeskunde (Klinische Technologie).
• Technische Universiteit Eindhoven: Biomedische Technologie/Medische Wetenschappen en Technologie, Computer Science & Engineering, Industrial Design en Industrial Engineering.
• Technische Universiteit Delft: Industrial Ontwerpen, Klinische Technologie, Bouwkunde, Lucht- en Ruimtevaarttechniek en Nanobioloy.